volgende »

[hubertus]

Een week of twee geleden was ik bij de bekende handelaar in kipafval in Aken en die had een stapel Ade-bouwdozen liggen.

Voor wie Ade niet kent, het merk bracht vanaf medio jaren '70 modellen uit van de 26,4 meter rijtuigen, met name DB maar ook nog wat Eurofima-rijtuigen van andere maatschappijen. De rijtuigen waren op de juiste lengteschaal (toen nog iets bijzonders) en werden zowel als bouwpakket als kant-en-klaar geleverd en waren zowel technisch als optisch van hoog niveau (al is ook hier een uitzondering die de regel bevestigt, de vorm van de stuurstand van de Silberling is compleet mislukt).

Hoewel ik wat de lengteschaal betreft tot de early adopters hoor, was Ade voor mij een stap te ver. Prijzen die met drie cijfers voor de komma werden geschreven waren zelfs in DM in de jaren 80 gewoon heel hoog. En als je het per post liet komen, kwam er met een beetje pech nog een en ander aan toeslagen overheen. Het was allemaal fantastisch toen de EU nog niet bestond, maar dat terzijde.

Toen het voor mij financieel wel haalbaar werd, was de productie al gestopt en had ik mij zelf toegelegd op Frans spul, dus nooit echt serieus meer gekeken naar dit merk.

Een paar jaar geleden dan weer teruggekeerd naar de eerste liefde, de Bundesbahn en kwam ook Ade wel eens in beeld.
Op beurzen zie je ze nog wel eens liggen, soms als bouwdoos, soms gebouwd. Bij de eerste moet je afwachten of het compleet is, bij de tweede of het een beetje fatsoenlijk in elkaar is gezet. Bovendien vind ik de kwaliteit van de huidige merken dusdanig, dat de meerwaarde van Ade niet zo heel groot meer is.

Maar toen ik die stapel dozen zag liggen, begon het toch te kriebelen. Zou het me lukken zo'n bouwdoos in elkaar te zetten?
De meeste rijtuigen waren tijdperk III, daarmee te oud voor mijn baan en bovendien van hetzelfde type waar ik al Roco's van heb en die vind ik goed genoeg.
Maar er lag ook één doos met de Bm²³³, een type dat alleen door Ade is uitgebracht.
Het is bij de DB eigenlijk de overgang van de Gruppe-53 rijtuigen naar de Gruppe-61 rijtuigen. Bij de wagenovergangen zijn de vouwdeuren al vervangen door schuifdeuren en ook instapdeuren zijn geen draaideuren meer, maar deuren die bij het open niet alleen naar buiten draaien, maar ook in elkaar vouwen. Maar de ramen zijn nog 100cm breed zoals bij de Gruppe-53 rijtuigen, terwijl bij de Gruppe-61 rijtuigen 120cm raambreedte werd toegepast.
Uiteindelijk de knoop doorgehakt en deze aangeschaft.

De doos is geloof ik voor elk rijtuig hetzelfde, aan de buitenkant kun je alleen aan het artikelnummer zien wat er in zit.


Nu ben ik geen nummerfetisjist en herken aan het artikelnummer echt niet wat voor rijtuig er in de doos zit, maar Hünerbein had dat netjes opgelost door de open doos in te sealen. Misschien hoort dat ook wel zo.
Je zag dus zoiets.


Natuurlijk zit er ook nog een handleiding bij, om het geheel in elkaar te zetten.


Ik heb wat te doen.

groet, Huub

[Noordwaarts]

Leuk projectje. Ik heb die bouwdozen ook weleens in Houten zien liggen. Maar ik had dezelfde twijfels.
Bovendien had en heb ik te weinig verstand van de DB om te weten welke rijtuigen ik voor een trein naar NL had kunnen kopen.
Ik ga je verslag volgen. 

mvg,
Gert

[Jakop de Bruin]

Interessant. Ben benieuwd.

[Spoorzeven]

Ga je ook volgen bij de bouw, Huub. Willy Ade was overigens daarvoor de man achter Röwa dat met voor die tijd fantastische modellen van de Pruisische T3 (ik moet er nog ergens eentje hebben liggen) en de BR 420 (van toen de S Bahn München) duidelijk een nieuwe standaard neerzette.

Groet, Frank

[Edgar]

Dat is een leuk klusje. Een jaar of 15 geleden heb ik er ook een aantal in elkaar gezet. 

Maar inmiddels hebben de moderne productiemethoden het gat wel aardig gedicht, waardoor er grootseriemodellen beschikbaar zijn met een vergelijkbare detaillering die toch wat bedrijfszekerder zijn. Eigenlijk koester ik alleen mijn Silberlingen nog, omdat ik de kleurstelling (voor zover je daarvan kunt spreken bij Silberlinge) bij ADE wezenlijk mooier vind dan bij Roco en Piko.

Heb je bij dit model een koppelingshouder voor NEM koppelingen of is het een model uit een serie met alleen de ADE koppeling?

[hubertus]

Van problemen met de bedrijfszekerheid heb ik nooit gelezen. Over het algemeen wordt daar juist redelijk lovend over gedaan.
In welk opzicht ervaar je die?

Dit model heeft alleen de Ade-schacht. Maar Roco heeft koppelingen die daarin passen. Mag dus geen probleem zijn. Indien toch, kan er altijd een Symoba onder.

Groet, Huub

[hubertus]

Ik ben begonnen met de draaistellen.

De onderdelen voor de twee draaistellen uit het zakje, waarbij links een lager voor de assen al provisorisch is ingehangen.


Bovenin zijn de vier onderdelen voor de dynamo te zien. Bij mijn draaistel zijn uiteindelijk maar drie onderdelen gebruikt. Ik heb een paar pogingen gedaan om het dingetje rechts op de daarvoor gedachte plaats te prikken, maar helaas niet gelukt. En gaat ook niet meer lukken, want het is inmiddels weggesprongen en hoogstwaarschijnlijk al in de stofzuigerzak beland.
Die dynamo was ook de grootste uitdaging bij het draaistel. Het zou zonder lijm geklemd moeten kunnen worden, maar het tweede onderdeeltje van rechts liet steeds weer los. Ik zal vast iets verkeerd hebben gedaan, maar uiteindelijk maar de boel geprobeerd te fixeren met Kristal Klear. Het lijkt tot nu toe te houden.
De rest liet zich vrij makkelijk in elkaar zetten, met dit als resultaat (draaistel zonder dynamo).


En van de onderkant. Hier is ook een beetje de constructie van de asophanging te zien. Twee metalen strips waarin de assen zijn gelagerd en die ten opzichte van elkaar kunnen draaien. Die strips kunnen ook iets op en neer bewegen. Het resultaat is een draaistel met verende wielen.

 
groet, Huub

[Edgar]

Van problemen met de bedrijfszekerheid heb ik nooit gelezen. Over het algemeen wordt daar juist redelijk lovend over gedaan.
In welk opzicht ervaar je die?

Koppelingsschacht loopt zelden soepel en de wielstellen hebben de neiging te ver het draaistel in de verdwijnen omdat de vorm waarin de punt van de assen gecentreerd moet worden niet zo strak van vorm zijn.

Dit model heeft alleen de Ade-schacht. Maar Roco heeft koppelingen die daarin passen. Mag dus geen probleem zijn. Indien toch, kan er altijd een Symoba onder.

Ik heb voor mijn exemplaren ooit eens een stapeltje dissels gekocht waar een NEM koppeling is past. Maar geen idee meer wie dat aanbood. Misschien Ade zelf wel, op de valreep voor het definitieve einde.

[hubertus]

We gaan verder met het interieur.
Alle onderdelen op een rijtje. Bij dit model valt dat allemaal wel mee. De banken zijn uit één stuk en de bagagerekken eveneens, die ook vrij makkelijk van de gietboom gaan. Er schijnen modellen te zijn die veel erger zijn.


De banken op hun plaats geklikt, lijm is niet nodig.


Of de kleuren kloppen, zijn de geleerden het niet over eens. Sommigen zijn overtuigd dat rood roken was en groen niet-roken. Volgens anderen is het andersom en er gaan ook stemmen op die beweren dat alles in één kleur was, maar of dat dan groen of rood was, is men het niet eens.
In mijn herinnering heb ik vooral op groene banken gezeten (even afgezien van de aanmerkelijk betere kwaliteit stoelen in cognac-kleur die in elk geval in de Bm²³⁵ werden gebruikt). En aangezien ik niet rook, zou logisch zijn dat groen voor niet-roken is.
De handleiding van Ade zegt het precies omgekeerd, dus heb ik dat maar gevolgd. Ik geloof het wel.

Met aangebrachte wanden en bagagerekken (jammer dat je daar later niks meer van ziet).


Coupézijde


Gangzijde


Zoals te zien, heb ik niet alle gietresten weggehaald, er is later toch nauwelijks iets van het interieur te zien.

groet, Huub

[hubertus]

Hoewel de doos compleet is, is de inhoud waarschijnlijk niet helemaal origineel.
Of bij Ade hadden ze een zwaar weekend achter de rug toen de doos werd gevuld.

De rijtuigbak met de inzetten voor de ramen.

En daar vallen twee dingen op. Ten eerste zijn de ramen die in de deuren moeten los bijgeleverd, terwijl dit volgend de handleiding aan een stuk met de rest van de ramen zou moeten zijn. Nu zou dit nog wel kunnen kloppen. Omdat de Bm²³³ in werkelijkheid een mengelmoes van twee basistypen is, kan het zijn dat Ade in model ook gebruik heeft gemaakt van wat ze al hadden i.p.v. nieuwe raamstrips te maken.
Maar als je deze zin in de handleiding leest "Fensterstreifen Gangseite ist immer ohne mattierte Fenster", klopt dat echt niet met wat is meegeleverd.

Als ik niets zou doen, komen er beslist klachten van Preisertjes met hoge nood. Maar met wat verf is dat vrij makkelijk bij voorbaat te voorkomen.


Van buiten ziet het er dan weer prima uit en hebben de Preisertjes de privacy waar ze recht op hebben.


Als er dan toch gekleurd mag worden, ook de inzetten voor de sluitseinen aan de achterkant met een rode stift een kleurtje gegeven. Aan de buitenkant lijken die nu net rood.


Bij het inzetten van de ramen bleek het niet goed te passen, de halve strips overlapten elkaar in het midden, maar wet wat snijden en vijlen was dat opgelost. Ook moesten de ramen in de deuren met een drupje kristal klear worden vastgezet.
Ik heb wel mijn twijfels bij de kleur van de raamlijsten. Ik ken die bij de beige-blauwe kleurstelling alleen als beige. Hier is het een zilverkleur. Ik heb foto's van modellen gezien waar het ook deze kleur is, o.a. op de foto op de doos (van een ander type rijtuig), dus ik vermoed dat het wel de kleur is die het volgen Ade moet zijn, maar van het grote voorbeeld heb ik nog geen foto's kunnen vinden.
Heel opvallend is het ook weer niet, dus zelfs als het echt fout is, ga ik het niet overschilderen.

groet, Huub

[hubertus]

We gaan verder met de bodem. Ik ben vergeten om er een foto van te maken toen deze nog in losse onderdelen uit elkaar lag en het gaat me toch iets te ver om de boel weer te slopen om dat alsnog te doen.
Heel spannend is het ook weer niet, je moet alleen wat losse onderdelen in de juiste gaatjes lijmen, waarbij soms de volgorde ook nog van belang is.
En je kunt eindelijk zien dat het een Ade-rijtuig is (of een kopie van een op details lettende Chinees).


Het draaipunt voor het draaistel en de V-groef voor het kortkoppelmechanisme


Daar moeten deze twee dingen in komen. Links de draaistelhouder, rechts de koppelinghouder.


Gezien de over het algemeen hoge kwaliteit van de bouwdoos, verbaast het kortkoppelmechanisme in negatieve zin. Veel graten aan de koppelinghouder en ook de V-groef was aan een kant niet helemaal "ready-to-use". Maar met wat snij- en vijlwerk denk ik het goed werkend te hebben gekregen.


De draaistelhouder, die ervoor moet zorgen dat het draaistel kan draaien en ook in de lengterichting beweeglijk is, zit ook op zijn plek.


Dan kunnen de draaistellen gemonteerd worden en de bak op haar pootjes wielen worden gezet.


De eerste test op de baan ging goed, tot de spanning op de baan werd gezet. Bij metalen ashouders en enkelzijdig geïsoleerde assen maakt het uit hoe je de assen in het draaistel zet. 

groet, Huub

[Jakop de Bruin]

Dat functioneert bij mij prima! Goede terugmelding 

[hubertus]

Als je dat nu eerder had gezegd. Nu met moeite twee asjes omgedraaid (ik was bij beide draaistellen wel consequent geweest  ), terwijl ik had kunnen volstaan met pukkeltjes tussen de rails. 

[Jakop de Bruin]

 

[hubertus]

In de doos zaten ook spullen voor binnenverlichting: lichtgeleiders, lampjes en wat koperen strips.
Nu is het irgendwo in Deutschland altijd licht en als het buiten licht is, zie je niet of in een trein de verlichting brandt. Of je moet het veel te fel laten schijnen. Bovendien kan ik me van de treinreizen in Duitsland in de jaren 80 en begin jaren 90 herinneren dat je altijd precies wist wanneer er een tunnel aankwam. Vlak daarvoor ging de verlichting aan, daarna weer uit. Verlichting in de trein brandde overdag normaal gesproken niet, uitzondering bij heel slecht weer, op trajecten met wat meer tunnels en in de wat hoogwaardiger treinen als de IC's.
Zonde van het werk dus om dat in te bouwen.
Ten opzichte van de vorige stap hoefde dan alleen het dak er nog op en de koppelingen erin.

Dat dak was nog wel even een uitdaging, het zit vrij strak. Maar met wat kracht en verdraaien van de bak, lukte het wel. Jammer genoeg liet vervolgens aan een kant de inzet van de sluitseinen weer los. Dus dak er weer af, beide kanten die sluitseinen dan maar vastlijmen en vervolgens het dak er weer op. Je wordt er wel handiger in.
De sluitseinen zitten nu eigenlijk iets te diep, maar ik kreeg dat niet anders voor elkaar zonder het halve rijtuig weer uit elkaar te halen. Als het stoort, kan er altijd nog een druppel kristal klear op.

Uiteindelijk is dit het resultaat.
Coupé-zijde


Gang-zijde


Vandaag kwamen ook de koppelingen binnen en kon het rijtuig met wat collega's gekoppeld worden om te zien hoe het staat.
Het Ade-rijtuig staat wat hoog op de poten, maar dat schijnt bij Ade wel gebruikelijk te zijn.
Naast de voorlopertype, in dit geval de Am²⁰² van Roco kan het nog wel door de beugel, vind ik. Het is niet erger dan bij het grootbedrijf.
Het kleurverschil is in werkelijkheid minder opvallend dan op de foto


Met de doorontwikkeling, de Bm²³⁴ c.q. Bm²³⁵, eveneens van Roco.


Met een bagagerijtuig van Roco, gaat uitstekend met elkaar.


En voor de Preisertjes in het Ade-rijtuig het belangrijkste, ze kunnen ook in het buffetrijtuig komen.


Van LSM heb ik ook de Duitse Bcm rijtuigen in de uitvoering als NS-ligrijtuig. Maar die staan in de vitrine en ik had geen zin om er eentje uit te halen voor een vergelijking.
Het Liliput-rijtuig dat ik nog heb, heb ik de directe vergelijking maar niet meer aangedaan.

Samenvattend was het wel leuk om het rijtuig in elkaar te zetten. Inmiddels heeft het de eerste rondjes op mijn baan gereden in een stammetje Ozeanblau-Beige.

Komt er nog een vervolg hierop?
Ik denk het niet. Het verschil met Roco vind ik minimaal, dus de types die zowel door Roco als Ade zijn geleverd, ga ik zeker niet vervangen.
Alleen als ik nog eens een Silberling voor een leuke prijs tegenkom of de rijtuigen van de moderne Rheingold, kan ik me voorstellen dat ik weer overstag ga.

groet, Huub